ایران دارای ذخایر عظیم سنگ طبیعی و پتانسیل قوی برای تولید سنگ اسلب در انواع مرمر، تراورتن، مرمریت و گرانیت است. با این حال، موانعی نیز وجود دارند؛ از محدودیتهای صادراتی گرفته تا برندینگ بینالمللی، که مانع رشد سهم ایران از بازار جهانی شدهاند. در ادامه همراه با دادهها، مقایسهها و راهکارها، به بررسی فرصت و چالشهای سنگ اسلب ایرانی در بازار جهانی میپردازیم.
فهرست مطالب:
ارزش بازار جهانی سنگ اسلب در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۸ تا ۵۱ میلیارد دلار برآورد شده و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۰ به حدود 64.5 میلیارد دلار برسد. نرخ رشد سالانهٔ ترکیبی (CAGR) بازار جهانی اسلب حدود 4.1% است که ناشی از افزایش ساختوساز، بازسازی و گرایش به متریال طبیعی در طراحی داخلی است.
افزایش پروژههای ساختمانی در آسیا و خاورمیانه و گرایش به محصولات طبیعی پایدار از عوامل رشد اصلی در بازار جهانی اسلب است. شرکت تحقیقاتی Mordor Intelligence گزارش میدهد که سنگ های اسلب در سال ۲۰۲۴ حدود 45,52% از بازار کل سنگ طبیعی را تشکیل دادهاند
رشد میزان تقاضای سنگ بازار به سمت اسلبهای لوکس و با ارزش افزوده بالا (برای پروژههای خاص هتلها و فضاهای تجاری) و استفاده از فناوریهای دقیق برش و فرآوری در حال حرکت است. چین بزرگترین تولیدکننده و صادرکنندهٔ سنگ اسلب در جهان است. ایتالیا در بخش سنگهای مرمر لوکس و ترکیه در صادرات منطقهای جایگاه بعدی را دارند.
در تازهترین دادههای پایگاه World Integrated Trade Solution (WITS)، صادرات سنگهای ساختمانی ایران در بخش سنگ مرمر و سنگ تراورتن برای سال 2022 حدود 56.3 میلیون دلار بوده است.
از سوی دیگر، در بخش صادرات سنگ گرانیت، ایران در همان سال حدود 23.8 میلیون دلار صادرات داشته است.
این نشان میدهد که باوجود وجود ظرفیت، رشد صادرات سنگ اسلب، ایران هنوز به سطح بالقوه نرسیده است.
به دلیل تحریمها و محدودیتهای بانکی، بخش عمدهی بازار صادرات سنگ ایران به کشورهای همسایه و مناطق نزدیک اختصاص دارد. برای مثال:
با وجود منابع غنی و توان تولید، ایران به دلیل تحریمها، محدودیتهای بانکی، لجستیکی و برندینگ نتوانسته جایگاه برتر را کسب کند. ایران در حال حاضر سهم محدودی از صادرات سنگ جهانی سنگ دارد، اما برخورداری از تنوع بالای سنگها، ذخایر گسترده معدنی، نیروی کار متخصص و موقعیت جغرافیایی مناسب میان بازارهای آسیا و اروپا، ظرفیت رشد قابل توجهی را برایش فراهم کرده است.
سنگ مرمر با ساختار دگرگونی و جلوه لوکس؛ نسبت به خراش و فشار متوسط حساس بوده و برای فضاهای داخلی با اصطکاک کم تا متوسط مناسب است. دارای رنگهای بسیار متنوع نظیر سفید، کرم، صورتی، خاکستری و رگهدار هستند که جلوهای شیک و جذاب ایجاد میکنند. کاربرد اصلی سنگ اسلب مرمر در دکوراسیون داخلی به عنوان سنگ دیوار، رویه کانترها و رویه انواع میز جلو مبلی میباشد.
سنگ مرمریت، سنگ آهکی دگرگون شده با بافتی متراکم و تقریباً بدون خلل و فرج، که زیبایی و تنوع رنگی بالایی دارد.
رنگ بندی سنگ اسلب مرمریت شامل رنگهای کرم، سفید، قهوهای، مشکی و طوسی با طرح و رگههای منحصربهفرد است. به دلیل حساسیت به شرایط محیطی، اغلب برای فضای داخلی به عنوان سنگ کف، سنگ دیوار و ساخت مصنوعات سنگی مثل آبنما و میز ناهار خوری مناسب است و برای نمای بیرونی توصیه نمیشود.
سنگ چینی با بلورهای درشت و شفاف، که اغلب رنگ سفید بلورین دارد و رگههای خاکستری آن نشاندهنده مواد کربندار است. سنگ اسلب چینی با داشتن طرحهای زیبا و مدرن و مقاومت مناسب، اکثراً در فضاهای داخلی لوکس مورد استفاده قرار میگیرد.
سنگ گرانیت با مقاومت بسیار بالا در برابر فشار، خراش و شرایط محیطی که برای فضاهای داخلی و خارجی پر تردد مناسب است. این سنگ در رنگهای مشکی، طوسی، قرمز، سبز، با طرحهای ساده و رگهدار موجود میباشد. ویژگی های سنگ اسلب گرانیت، کاربری آن را در کف فضاهای عمومی، کانتر آشپزخانه، نمای بیرونی، مکان های پر تردد و همچنین ساخت برخی مصنوعات سنگی نیز مناسب میسازد.
1/ استانداردهای بینالمللی و گواهیهای لازم: برای صادرات سنگ اسلب، داشتن گواهیهای کیفیت و فنی مانند ISO، ASTM یا CE در بازارهای بینالمللی اهمیت دارد تا مشخص شود مقاومت، جذب آب و صیقلیپذیری سنگ مطابق استانداردهای جهانی است. بازارهای خارجی و پروژههای لوکس، بهویژه در اروپا و آمریکا، این گواهیها را معمولاً شرط خرید میدانند و بدون آن سنگ پذیرفته نمیشود.
در مقابل، برای کشورهای همسایه، الزامات سختگیرانه گواهی کمتر است و اغلب معاملات بر اساس نمونه و کیفیت ظاهری انجام میشود. بنابراین داشتن این گواهیها نه الزام جهانی مطلق، بلکه یک مزیت رقابتی و شرط ورود به بازارهای سختگیر خارجی است.
2/ حملونقل و آسیب در مسیر صادرات: سنگ اسلب بزرگ و سنگین است – جابهجایی، بستهبندی، بارگیری و تخلیه نیازمند دقت بالاست. آسیب دیدن در مسیر (شکستگی، ترک) هزینه صادرات سنگ اسلب را بالا میبرد و اعتماد خریدار را کاهش میدهد.
3/ رقابت با برندهای شناختهشده خارجی: خریداران بینالمللی غالبا برندها یا کشورهایی را که تجربه طولانی دارند بیشتر میپذیرند. ایران در این رقابت نیاز دارد نه فقط محصول بلکه نام خود را نیز مطرح کند.
4/ مسائل بازاریابی و برندینگ بینالمللی: بسیار از شرکتهای ایرانی تمرکز کافی بر بازاریابی دیجیتال، حضور در نمایشگاههای بینالمللی، ایجاد کاتالوگ حرفهای، نمونهکار خارجی و شبکه فروش ندارند. این باعث میشود مزیتهای فنی و قیمت سنگ اسلب ایرانی آنها در صادرات سنگ اسلب به چشم نیاید.
با افزایش تجارت الکترونیک و پلتفرمهای B2B بینالمللی، تولیدکنندگان ایرانی میتوانند سنگهای اسلب خود را مستقیم به مشتریان خارجی و پروژههای ساختمانی عرضه کنند. این مسیر علاوه بر کاهش هزینههای واسطه، امکان دسترسی به بازارهای نوظهور و مشتریان کوچک و متوسط را فراهم میکند.
با استفاده از تصاویر با کیفیت، جزئیات فنی آنلاین و ارسال نمونه، میتوان اعتماد خریداران خارجی را جلب کرد و سهم ایران از بازار جهانی صادرات سنگ اسلب را بدون نیاز به شبکه سنتی صادرات افزایش داد.
همچنین این روش امکان بازاریابی هدفمند و برندینگ بینالمللی را برای تولیدکنندگان کوچک و متوسط فراهم میکند و به رشد پایدار صادرات کمک میکند.
با سرمایهگذاری در برندینگ، حضور در نمایشگاههای سنگ و معماری بینالمللی و تولید کاتالوگهای چندزبانه، ایران میتواند جایگاه خود را در بازار جهانی صادرات سنگ اسلب ارتقا دهد. همچنین، توسعه بستهبندی و خدمات پساز فروش میتواند وفاداری مشتریان خارجی را افزایش دهد.
تولیدکنندگان ایرانی میتوانند با تمرکز بر کیفیت بالا، طرحهای منحصر به فرد و ارائه گواهیهای استاندارد، در پروژههای هتلها، ویلاها و دفاتر لوکس در اروپا، خاورمیانه و آسیا سهم پیدا کنند.
ارسال نمونههای سفارشی، ارائه مشاوره طراحی و پشتیبانی فنی، اعتماد پیمانکاران و معماران خارجی را جلب میکند و امکان فروش مستقیم به پروژهها را فراهم میکند.
این استراتژی نه تنها سهم بازار صادرات سنگ اسلب ایران را افزایش میدهد، بلکه به برندینگ بینالمللی و معرفی سنگهای ایرانی در سطح لوکس کمک میکند.
